Wist je dat er een significant verschil is tussen actief zitten en passief zitten?
Om te beginnen zal ik de twee manieren van zitten eerst even kort toelichten. Actief zitten is een zithouding waarbij we de spieren in onze (onder)rug aanspannen om de wervelkolom een zo’n natuurlijk mogelijke vorm te geven. Een actieve zithouding past bij activiteiten waarin we ook daadwerkelijk actief zijn zoals eten en werken op de computer of laptop. Een passieve zithouding is een zithouding waarbij we meer ondersteuning hebben (en verlangen) en minder spieren gebruiken, denk aan tv kijken en autorijden (een bijzonder fenomeen wat betreft zitten).  

Als we kijken naar ons zitgedrag dan is het meest opvallende kenmerk dat we nauwelijks stil kunnen zitten. We veranderen voortdurend – meestal onbewust – van houding. De belangrijkste reden hiervoor is waarschijnlijk dat we er zo min mogelijk energie in willen steken. Zodra een activiteit het toelaat, gaan we van een actieve houding over naar een passieve houding met lager energieverbruik. 

Daarnaast is er het momentane comfortgevoel waarbij de factor tijd van invloed is op de comfortbeleving. Wat in het begin als een comfortabele zithouding wordt aangenomen, blijkt dit later toch niet meer zo te zijn. Het gevolg is dat we veranderen van houding en kiezen voor een nieuwe, die op dat moment weer comfortabel lijkt. Dat gebeurt veelal onbewust. De onrust tijdens het zitten blijkt dus vooral voort te komen uit een behoefte om een niet meer zo’n comfortabele houding op te lossen door van houding te veranderen. De huidige belastingsituatie wordt opgeheven en er wordt een nieuwe houding aangenomen. Ons lichaam is namelijk niet gemaakt voor een voortdurende statische belasting. Het zitgedrag komt ook voort uit de behoefte om onze houding steeds aan te passen aan de activiteit die we op dat moment aan het doen zijn. Als we bijvoorbeeld aan het eten zijn zitten we meestal actief en rechtop, maar zodra we onderling in gesprek raken of even rusten tussen twee gangen in nemen we vaak vrij direct een meer stabiele en ontspannen houding aan.

Dit zitgedrag komt dus meestal voort uit een onbewust proces. Echter, bij het voorkomen van zitklachten helpt het als we het zitgedrag bewust beïnvloeden. Als je jezelf realiseert wat er tijdens zitten gebeurt, kan dat al voldoende zijn om min of meer bewust het zitgedrag te beïnvloeden. Daarbij is het van belang dat je jezelf bewust bent van de belasting zelf en van de tijdsduur van de belasting. 

Wil je actief zitten, zorg er dan voor dat de zithouding ook daadwerkelijk actief is. Daarbij moeten de spieren in de onderrug aangespannen worden om de rug zo goed mogelijk in natuurlijke vorm te houden. Zo wordt je rug anatomisch juist belast en hoeft de stand van het hoofd niet met extra spierspanning gecorrigeerd te worden. Een nog steeds vaak gehoord misverstand is dat je van zitten niet moe zou mogen worden. Maar je kunt beter een beetje gezond en verantwoord moe worden dan op termijn (vage) rug-, nek- en schouderklachten krijgen. Het is juist goed voor de noodzakelijke dynamiek van het zitten om stabiele zithoudingen – passief zitten – af te wisselen met actieve zithoudingen. Voor deze afwisseling is een balanskruk een ideale oplossing; een compacte kruk die je makkelijk naast je bureaustoel kunt gebruiken. Ook voor korte werkzaamheden of thuiswerken is balanskruk een goed alternatief voor een passieve zitoplossing. We hebben daarvoor onze eigen Balergo ergonomische balanskruk ontwikkeld. 

Naast passief zitten in een statische (bureau)stoel is er ook nog een manier van passief zitten waarbij stabiliteit verkregen wordt door in de banden van je rug te gaan hangen. Je zit dan ingezakt en met een bolle rug. Ondanks dat deze houding weinig energie kost, is het zeer belastend voor de tussenwervelschijven, banden en ligamenten van je onderrug. Ook moet je hoofd hierbij opgericht worden om toch vooruit te kunnen kijken, dit levert grote spierspanning in op in je nek. Op den duur kan deze houding leiden tot nek-, schouder- en rugklachten. Deze passieve stabiele houding wordt ook wel anatomisch onverantwoorde stabiliteit genoemd. 

Afwisseling is het belangrijkste; zorg voor een gezonde dynamiek van de belasting waarbij je passief en actief zitten afwisselt. Bedenk hierbij dat een stoel nog zo goed kan zijn en dat actief en dynamisch zitgedrag door goede stoeleigenschappen bevordert kan worden, maar het moet uiteindelijk door de gebruiker bewust worden uitgevoerd. Op een goede stoel kun je slecht zitten en op een slechte stoel kun je goed zitten.